Xu hướng một số cửa hàng, hộ kinh doanh nhỏ lẻ treo biển "chỉ nhận tiền mặt" hoặc từ chối giao dịch chuyển khoản đang khiến nhiều người tiêu dùng băn khoăn. Liệu việc làm này có thực sự giúp các hộ kinh doanh giảm bớt nghĩa vụ thuế hay chỉ là hiểu lầm về pháp luật?
Thực tế pháp lý về doanh thu chịu thuế
Theo quy định hiện hành của pháp luật thuế Việt Nam, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng được xác định dựa trên toàn bộ số tiền từ việc bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh được hưởng - bất kể họ đã thực sự nhận được tiền hay chưa. Điều này có nghĩa việc thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản đều không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế cần nộp.
Chi cục Thuế khu vực I đã phải lên tiếng làm rõ vấn đề này thông qua thư ngỏ gửi các hộ gia đình, cá nhân kinh doanh tại Hà Nội và Hòa Bình. Cơ quan thuế nhấn mạnh rằng những biểu hiện như ghi nội dung chuyển khoản mập mờ ("trả tiền mượn", "tiền cafe", "tiền ship") chỉ tạo ra sự nghi ngờ về hành vi che giấu doanh thu, chứ không làm giảm nghĩa vụ thuế.
Công nghệ giám sát hiện đại làm "vô hiệu hóa" các thủ đoạn trốn thuế
Chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được từ Công ty TNHH Dịch vụ tư vấn thuế Trọng Tín cho biết, các cơ quan chức năng hiện có đầy đủ công cụ để theo dõi hoạt động kinh doanh thông qua hệ thống dữ liệu đã định danh trên VneID, liên kết tài khoản ngân hàng và ứng dụng eTax Mobile.
"Dù cá nhân, hộ kinh doanh có nhận tiền mặt hay chuyển khoản, chia nhỏ tiền ra các tài khoản khác nhau hay thay đổi nội dung giao dịch thế nào đi nữa, các cơ quan chức năng vẫn có thể truy xuất được thông tin để xác định nghĩa vụ thuế", ông Được nhận định.
Tác động tiêu cực đến môi trường kinh doanh
Việc từ chối thanh toán không tiền mặt không chỉ đi ngược xu hướng "Xã hội số - Kinh tế số - Công dân số" mà còn tạo ra nhiều bất tiện cho người tiêu dùng. Đặc biệt, một số trường hợp còn yêu cầu khách hàng trả thêm phí khi thanh toán chuyển khoản, điều này được coi là có dấu hiệu vi phạm pháp luật về quyền lợi người tiêu dùng.
Thay vì tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh, những hành vi này lại làm giảm lòng tin của khách hàng và tạo ra sự cạnh tranh không công bằng giữa các đối tượng kinh doanh.
Hướng phát triển tích cực cho hộ kinh doanh
Cơ quan thuế khuyến khích các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nên chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng các chính sách ưu đãi theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Đối với những trường hợp cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, hậu quả có thể rất nghiêm trọng: từ việc bị truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế cho đến khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Kết luận
Việc chỉ nhận tiền mặt không phải là giải pháp hợp pháp để giảm nghĩa vụ thuế. Thời đại công nghệ số hiện tại, các hộ kinh doanh thông minh nên tập trung vào việc tuân thủ pháp luật, minh bạch trong kinh doanh và tận dụng các chính sách ưu đãi hợp pháp thay vì tìm cách "né thuế" bằng những phương thức có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
>>> Xem thêm:
Hai thông tư mới về tem điện tử và hóa đơn điện tử: Những thay đổi quan trọng từ 1/6/2025
