Trong bối cảnh các cường quốc tranh giành quyền lực qua hệ thống thanh toán, Indonesia đã âm thầm xây dựng một "vũ khí" tài chính riêng. Chuẩn Mã Phản hồi Nhanh Indonesia (QRIS) không chỉ là một công cụ thanh toán đơn thuần mà đang trở thành biểu tượng của tính tự chủ tài chính trong khu vực.
Cuộc cách mạng thanh toán từ đường phố
Bước vào bất kỳ con phố nào ở Jakarta hay Surabaya, từ xe bánh mì đến trung tâm thương mại, bạn sẽ thấy những tấm biển nhỏ in mã QR quen thuộc. Đây chính là QRIS - hệ thống mà người Indonesia đã nhanh chóng "thuần hóa" kể từ khi ra mắt toàn quốc năm 2020.
Theo TS. Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia tài chính ngân hàng tại ĐH Kinh tế TP.HCM, thành công của QRIS nằm ở khả năng tạo ra một "hệ sinh thái thanh toán thống nhất". "Thay vì phải sử dụng nhiều ứng dụng khác nhau cho từng ngân hàng, QRIS cho phép người dùng thanh toán bằng bất kỳ ứng dụng ngân hàng nào, tạo nên sự tiện lợi vượt trội," ông phân tích.
Phản ứng từ Washington: Dấu hiệu của một cuộc đối đầu lớn hơn
Điều đáng chú ý là trong Báo cáo Rào cản Thương mại Nước ngoài mới nhất, Mỹ đã công khai chỉ trích QRIS, coi đây là "rào cản thương mại" đối với các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán nước ngoài.
Theo GS. Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế, phản ứng này của Mỹ phản ánh một thực tế: "Khi các nước đang phát triển xây dựng được hệ thống tài chính độc lập, điều đó tất nhiên sẽ làm giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán truyền thống do phương Tây kiểm soát".
Lợi ích kinh tế thực tế
Bhima Yudhistira Adhinegara, Giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Luật tại Jakarta, nhấn mạnh tác động tích cực của QRIS đối với nền kinh tế Indonesia. Hệ thống này không chỉ cải thiện cán cân thanh toán mà còn giảm thiểu rủi ro tỷ giá cho doanh nghiệp.
"Thay vì phải qua đồng USD như trước đây, các doanh nghiệp Indonesia giờ có thể giao dịch trực tiếp bằng đồng nội tệ với các đối tác, từ đó tiết kiệm chi phí và thời gian đáng kể," ông giải thích.
Tham vọng vươn ra khu vực
Không dừng lại ở thành công trong nước, Indonesia đã mở rộng QRIS sang các nước láng giềng. Hiện tại, du khách Indonesia có thể sử dụng QRIS tại Malaysia, Thái Lan và Singapore. Kế hoạch mở rộng sang các thị trường lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đang được triển khai tích cực.
Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), xu hướng này phản ánh sự chuyển dịch trong cách các nước ASEAN tiếp cận tích hợp tài chính. Thay vì dựa vào các hệ thống quốc tế có sẵn, họ đang chủ động xây dựng các giải pháp khu vực.
Bài học cho Việt Nam
Thành công của QRIS Indonesia mang đến những bài học quý giá cho Việt Nam, nơi đang phát triển mạnh hệ thống thanh toán QR Pay. TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế ngân hàng, nhận định: "Kinh nghiệm của Indonesia cho thấy, khi một hệ thống thanh toán bản địa được thiết kế phù hợp và có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cơ quan quản lý, nó hoàn toàn có thể cạnh tranh với các hệ thống quốc tế".
QRIS Indonesia không chỉ là một công cụ công nghệ, mà còn là minh chứng cho khả năng tự chủ tài chính của các nước đang phát triển trong thời đại số. Thành công này đặt ra câu hỏi: liệu các quốc gia khác trong khu vực có theo chân Indonesia trong việc xây dựng "lá chắn" tài chính riêng?
>>> Xem thêm:
Du khách Việt thanh toán tiện lợi tại Singapore với Zalopay QR quốc tế
